Jakucja to największy region Rosji. Kim są jego mieszkańcy?
Nieliczni mieszkańcy dzikiej Jakucji przez długie wieki byli odizolowani od reszty świata. Dzięki czemu zachowali do dziś swoje wierzenia, kulturę i tradycje. Niektóre z nich należą do listy niematerialnego dziedzictwa UNESCO. O kim mowa? O ludzie Sacha, zwanych przez Rosjan Jakutami.
Przodkowie Jakutów przywędrowali na tereny syberyjskiej tajgi z ziem zabajkalskich w XII – XV wieku. Język, którym się posługują należy do grupy języków turkijskich z wpływami mongolskimi, oraz rosyjskimi. Kultura Jakutów jest mocno związana z ciężkimi warunkami klimatu, który nie toleruje słabości. Surowa przyroda od zawsze była dla nich natchnieniem, uosobieniem siły. Uważają się za najbardziej wytrzymały naród, którego odporność wynagrodzona została w postaci przepięknych widoków kraju wiecznego lodu, złożami diamentów, kością mamutów.
Jakuci zajmowali się przede wszystkim rybołówstwem, polowaniem, chowem bydła oraz reniferów, jednak szczególnie ważne są dla nich konie. Gatunek koni występujący na Syberii jest niezwykle wytrzymały, zdolny pokonywać ogromne odległości. Zwierzęta te są pomocne przy gospodarstwie oraz na polowaniach. Jednym z symboli Jakucji jest właśnie biały koń.
Tradycyjnym rzemiosłem Jakucji jest rzeźba w kości. Do tworzenia dzieł artyści wykorzystują kły morsów lub mamutów. Te ostatnie do dziś można znaleźć zamarznięte w wiecznej zmarzlinie na terenie Republiki Sacha.
Artyści wykonują motywy inspirowane życiem codziennym, przyrodą oraz narodowymi przekazami ustnymi. Przekazywane z pokolenia na pokolenie opowieści odgrywają bardzo ważną rolę w kulturze Jakutów.
Najbardziej znany jest epos Ołoncho – zbiór poematów-legend o dawnych wojownikach, bogach, duchach, zwierzętach i przodkach. Dawniej, kiedy w wiosce zjawiał się wykonawca Ołoncho, wszyscy mieszkańcy zbierali się razem i wsłuchiwali się w opowieści nawet przez kilka wieczorów.
Większość Jakutów wyznaje wiarę Aar Ajyy należącą do nurtu syberyjskiego szamanizmu. Od 2014 roku figuruje ona jako jedna z oficjalnych wierzeń w Rosji. Symbolem tej religii jest Wielkie Drzewo, wizualizujące trójpodział świata. Korzeń jest światem podziemnym, w którym mieszkają złe duchy, pień to świat środkowy, ziemski, natomiast korona przypisana jest do świata górnego, zamieszkałego przez bóstwa.
Jakucja, jak i cała Syberia, zachwycić może pięknem dzikiej przyrody, kolorytem folkloru żyjących na niej ludów. Są oni świadectwem tego, że człowiek jest w stanie nie tylko przeżyć ale i żyć, tworzyć kulturę i pielęgnować ją przez wieki nawet w niesamowicie niesprzyjających warunkach.
Docieramy tam podczas wyprawy Trasą Kołymską z Jakucka do Magadanu. Sprawdź program!
Agnieszka Szarek
