Półwysep Święty Nos

Półwysep Święty Nos

Półwysep Święty Nos

Święty Nos to nie tylko największy półwysep Bajkału, ale także jedno z najbardziej osobliwych miejsc nad jego brzegami. Sąsiadują tu ze sobą wspaniałe plaże, rozległe mokradła, wysokie grzbiety górskie i urokliwe zatoczki, ukryte wśród bujnej zieleni. Wszystko to znajduje się niemal poza cywilizacją, na obszarze Zabajkalskiego Parku Narodowego. Choć dojazd nie jest łatwy, warto się tam wybrać, bo nigdzie indziej nad Bajkałem takich krajobrazów nie zobaczymy.


Święty Nos ma 53 km długości i 20 km szerokości, a powierzchnia półwyspu wynosi 596 km2 - jest więc niewiele mniejszy od leżącej naprzeciw niego wyspy Olchon. Znajduje się w środkowej części jeziora, na jego wschodnim brzegu. Od wschodu oblewają go wody Zat. Cziwyrkujskiej, od południa Zat. Barguzińskiej, a od zachodu i północy - otwartego Bajkału. Ze stałym lądem Święty Nos połączony jest wąskim, zabagnionym Przesmykiem Cziwyrkujskim, w obrębie którego leży jezioro Arangatuj.


Linia brzegowa Zatoki Cziwyrkujskiej jest niezwykle urozmaicona, w niektórych miejscach znajdują się piaszczyste plaże. Tylko południowy brzeg jest wyrównany, niski i zabagniony. Na północy zatoki, u brzegów Świętego Nosa, znajdują się wyspy Bolszoj Kałtygiej (Łochatyj) i Małyj Kałtygiej (Gołyj). Pierwsza z nich porośnięta jest lasem i bujnymi łąkami, na których odkryto nieznany wcześniej gatunek białego maku. Druga, zgodnie z nazwą, lasu jest pozbawiona. Na obu wyspach licznie gniazdują mewy srebrzyste i pospolite oraz kormorany. Głębokość "Cziwyrkuja" w zasadzie nie przekracza 10 m, co sprawia, że latem jego woda bardzo dobrze się nagrzewa - na początku sierpnia ma temperaturę 19-22°C - a zimą toń zatoki zamarza stosunkowo szybko - już w połowie grudnia. Istnieją tu świetne warunki życia dla ryb, co przyciąga na ten akwen wielu wędkarzy (nie próżnują tu również rybacy i kłusownicy).


Monachowo to niemal wymarła osada rybacka, w której obecnie zamieszkane są 2-3 gospodarstwa. Dawniej działała tu helmintologiczna (zajmująca się badaniem pasożytów) stacja badawcza Akademii Nauk ZSRR. Do Zat. Kułtuk jest stąd 16 km. Wybrzeże jest podmokłe, ale na piaszczystym wale brzegowym przygotowano przyzwoite pole biwakowe z drewnianymi ławkami. Przyjeżdża tu wielu rosyjskich wczasowiczów i wędkarzy.


Przesmyk Cziwyrkujski to podmokły obszar łączący Płw. Święty Nos ze stałym lądem i rozdzielający zatoki Barguzińską i Cziwyrkujską. Ma ok. 20 km długości i szerokość od 8 (przy Świętym Nosie) do 20 km (od strony stałego lądu). Ten dziwaczny skrawek lądu powstał stosunkowo niedawno z osadów (iłów, piasków, żwirów) niesionych przez rzekę Barguzin, a następnie przenoszonych z prądami wody na północ od jej ujścia. Wznoszący się zaledwie 1-1,5 m ponad poziom Bajkału przesmyk to w większości obszary podmokłe, silnie rozmyte po zbudowaniu zapory w Irkucku i podniesieniu się poziomu wody w jeziorze.

;